De pandemie heeft de rijkste mensen disproportioneel bevoordeeld: het vermogen van miljardairs zou in 19 maanden van de pandemie meer zijn toegenomen dan in de afgelopen tien jaar! FUNDS FOR GOOD, dat dagelijks strijdt tegen ongelijkheid via microkrediet, roept de financiële sector en elke burger op om in actie te komen om de Belgische sociale kloof te verkleinen.

In het laatste Oxfam-rapport⁽¹⁾ wordt benadrukt dat ongelijkheid een symptoom is van een diepe malaise. Ongelijkheid zorgt voor breuklijnen in onze samenlevingen en geweld is geen uitzondering in ons economisch stelsel. In 2021 zagen sommige mensen hun vermogen verdubbelen, terwijl miljoenen mensen geen toegang hadden tot basisgezondheidszorg of -voedsel⁽²⁾.

Hoewel de meerderheid van de mensen die onder de armoedegrens leven in zuiderse landen woont, is armoede evenzeer een probleem voor opkomende als voor ontwikkelde landen. Il suffit de regarder la Belgique : Kijk maar naar België: meer dan 4,5 miljoen Belgen (40,8%) waren niet in staat om te sparen in 2020⁽³⁾, en 19,3% van de bevolking liep in 2021⁽⁴⁾ (34,9% voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 16,80% voor de provincie Antwerpen en 14,20% voor de provincie Limburg⁽⁵⁾).

Eén op vijf Belgische kinderen groeit op in armoede⁽⁶⁾. In België loopt maar liefst 20,4% van de jongeren onder 18 jaar een risico op armoede en sociale uitsluiting⁽⁷⁾ ! Dit alarmerende cijfer doet vragen rijzen over kansenongelijkheid in ons land. Wie het van jongs af aan moeilijk heeft, wordt afhankelijk van sociale uitkeringen en wordt geconfronteerd met moeilijke administratieve procedures om toegang te krijgen tot zijn rechten. Mensen kijken soms ook neer op hen.

Maar armoede wordt niet veroorzaakt door het feit dat armen hun geld slecht beheren. Integendeel, de meeste van deze mensen zijn erg vindingrijk, wat vaak wordt miskend. In zijn boek Où va l’argent des pauvres, toont de socioloog Denis Colombi aan dat de economische keuzes van de armste mensen vaker het resultaat zijn van lange, rationele berekeningen dan van impulsieve aankopen.

Het is van fundamenteel belang te begrijpen dat het niet de armen zijn die armoede creëren. Het komt voort uit de manier waarop onze economie en instellingen georganiseerd zijn. In plaats van het schandaal van de armoede aan de kaak te stellen, is het tijd om de handen uit de mouwen te steken en een eind te maken aan de neerwaartse spiraal die zoveel mensen in de armoede duuwt⁽⁸⁾.

Overal ontstaan oplossingen om een rechtvaardigere en eerlijkere wereld op te bouwen, gebaseerd op een economie waarin de mens centraal staat. België zit vol talent, verbeelding en vaardigheden om deze betere wereld te creëren. Maar om dit te bereiken moet iedereen zich engageren, moeten we mensen die tot hiertoe uit de boot vielen waarderen, hun de kans bieden hun droom te ondernemen en na te streven. Door de armsten te betrekken bij oplossingen om hen op een duurzame manier in onze economie te integreren, zal onze samenleving tijd en geld besparen.

Het overheidsbeleid stimuleert steeds meer economisch initiatief om groei te verzekeren, banen te scheppen, innovatie te bevorderen, de werkloosheid terug te dringen en onzekerheid te bestrijden. Op papier is ondernemerschap voor iedereen toegankelijk, maar in de praktijk is dat niet het geval: veel ondernemers krijgen op grond van hun inkomen, afkomst, sociale situatie, geslacht of opleiding geen beroepskrediet, waardoor ze paria’s worden bij de bank. Ondanks hun bereidheid om te ondernemen, laat het traditionele financiële systeem niet toe dat zij hun lot in eigen handen nemen.

Vandaag speelt ons financieel systeem in de kaarten van de rijksten, terwijl deze sector een cruciale rol kan spelen in de bestrijding van ongelijkheden. Op basis hiervan ontwikkelde Muhammad Yunus, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 2006, het concept van microkrediet: een kleine lening die wordt toegekend aan ondernemers die geen toegang hebben tot traditionele financiële diensten, met als doel de emancipatie en de empowerment van de armste mensen te bevorderen⁽⁹⁾. Sommige financiële actoren, zoals microStart, Brusoc, Credal of FUNDS FOR GOOD, zijn reeds deze weg ingeslagen.

Het regelgevend kader voor microfinanciering in Europa vermijdt de misbruiken die soms in ontwikkelingslanden voorkomen (met name de spiraal van overmatige schuldenlast). In België zorgt de wet-Laruelle⁽¹⁰⁾ ervoor dat kmo’s beter beschermd worden bij het aangaan van een krediet.

Hoewel er geen universeel wondermiddel bestaat om onze maatschappelijke uitdagingen op te lossen, wordt het hoog tijd om het heft in eigen handen te nemen en op ons eigen niveau de handen uit de mouwen te steken. Als burgers of ondernemers kunnen wij dagelijks iets doen met ons spaargeld, door te investeren in zinvolle projecten en door te consumeren op een manier die onze ondernemers, ambachtslui en lokale bedrijven steunt. Ieder van ons kan een economie bevorderen waarin het doel niet langer is om rijkdom en macht op te stapelen, maar ervoor zorgen dat iedereen het goed heeft.

Références :
1. Oxfam (2022). Ongelijkheid is dodelijk
2. Pagina 9 – Oxfam (2022). Ongelijkheid is dodelijk
3. STATBEL – Meer dan 4,5 miljoen Belgen zijn niet in staat te sparen
4. Armoede Cijfers Rapport
5. STATBEL – Risico op armoede of sociale uitsluiting
6. Unicef – Kinderarmoede is niet alleen een probleem in lage-inkomenslanden
7. Armoede Cijfers Rapport
8. Vivre Ensemble Education (2013). Armoede en sociale uitsluiting – Een minder en minder menselijke samenleving?
9. Babyloan (2022). Wat is microkrediet
10. Eubelius (2018). De wet inzake mkb-financiering opgefrist